บทความ

 “ค.ควาย”

          ประเทศไทยในปัจจุบันกลายเป็นสังเวียนการต่อสู้เพื่อความอยู่รอดและเพื่อความยิ่งใหญ่ระหว่างวัฒนธรรมสองสายคือ วัฒนธรรมพื้นบ้านและวัฒนธรรมสมัยใหม่ ซึ่งวัฒนธรรมพื้นบ้านเป็นวัฒนธรรมแบบตะวันออก ตั้งอยู่บนรากฐานของของระบบจิตใจคำนึงถึงคุณธรรม ศีลธรรมและน้ำใจเป็นสำคัญ ส่วนวัฒนธรรมสมัยใหม่เป็นวัฒนธรรมแบบตะวันตกที่ตั้งอยู่บนรากฐานของระบบเศรษฐกิจ เป็นความเจริญก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ซึ่งการแพร่ของวัฒนธรรมตะวันตกที่เข้ามามีบทบาททำให้วิถีชีวิตของชาวนาค่อยๆเบี่ยงเบนไปจากวัฒนธรรมพื้นบ้าน “ควาย”ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญในการดำรงชีวิตของชาวนามาแต่อดีต จึงเปลี่ยนไปด้วยเช่นกัน

           

“ควายกับชาวนา”ตามครรลองวัฒนธรรมพื้นบ้านที่เคยร่วมทุกข์ร่วมสุข ช่วยเหลือเกื้อกูลกันมาตั้งแต่อดีตได้เดินมาถึงทางแยกที่ทั้งสองฝ่ายกำลังหันหลังโบกมืออำลาแยกทางกันเดินตามยถากรรมของตนเอง ซึ่งสำหรับการดำรงชีพของชาวนาในอดีต ควายเป็นส่วนสำคัญที่คอยช่วยเหลือชาวนาให้มีความอยู่ดีกิน กินดี และเป็นหลักประกันให้ครอบครัวชาวนา มีความมั่นคงในทางเศรษฐกิจตลอดเวลา เพราะควายได้เป็นแรงงานหลักที่ชาวนาใช้ทำนาปลูกข้าว ซึ่งข้าวใช้ทั้งบริโภคในประเทศและเป็นสินค้าส่งออกนำรายได้เข้าประเทศมากกว่าผลิตภัณฑ์สินค้าอื่นๆมาเป็นเวลานับร้อยปีนั้นมากกว่าครึ่งเป็นผลผลิตที่มาจากแรงงานควาย

           

นอกจากควายจะช่วยเหลือด้านแรงงาน เตรียมดิน ขนส่ง นวดข้าวแล้วควายยังช่วยเหลือชาวนาในด้านอื่นๆอีกหลายประการคือ 1.ควายให้ปุ๋ยแก่ชาวนา ซึ่งควายแต่ละตัวที่ใช้แรงงานจะถ่ายมูลออกมาเป็นปุ๋ย ที่เรียกกันว่า “ปุ๋ยคอก” เป็นปุ๋ยชนิดหนึ่งที่มีประโยชน์ต่อดินและพืชผักเป็นอย่างยิ่ง เพราะไม่มีผลข้างเคียงที่ก่อให้เกิดปัญหาทางสิ่งแวดล้อม เป็นการประหยัดต้นทุนในการทำนา 2.ควายเป็นออมสินของชาวนา นอกจากชาวบ้านจะเลี้ยงควายไว้ใช้งานแล้ว ยังเลี้ยงไว้เพื่อเป็นออมทรัพย์ไปในตัว เพราะควายสามารถซื้อขายแลกเปลี่ยนเป็นเงินทองได้ ควายจึงเป็นสัตว์เลี้ยงชนิดหนึ่งที่ทำหน้าที่เป็นออมสินอีกด้วย 3.ควายช่วยให้ชาวนาไม่ว่างงาน ควายมีส่วนสำคัญในการสร้างงานให้แก่ชาวนา ทั้งเป็นงานที่ทำแล้วได้ผลตอบแทนและไม่ได้ผลตอบแทน การที่ชาวนาได้อาศัยแรงงานควาย ได้รับผลประโยชน์จากควายหลายอย่าง โดยควายไม่เคยเรียกร้องสิ่งใดตอบแทน ไม่เคยทวงหนี้บุญคุณ ไม่เคยให้โทษแก่เจ้าของ

        

        

        

ในสายตาของชาวนา ควายไม่เพียงแต่ช่วยไถนา นวดข้าวและลากเกวียนเท่านั้น แต่ควายยังเป็นเพื่อนของชาวนา เป็นเพื่อนเล่นของลูก สัตว์เหล่านี้แหละที่ช่วยสร้างฐานะ สร้างครอบครัวมาด้วยกัน ควายจึงเป็นทรัพย์สินที่มีชีวิต แต่เมื่อถึงปัจจุบันวิถีควายก็ได้เปลี่ยนแปลงไป สาเหตุมาจากวัฒนธรรมสมัยใหม่มาเป็นแนวทางในการดำรงชีวิต แทนวัฒนธรรมพื้นบ้านเดิมๆ จากการที่ชาวบ้านให้ความสำคัญกับคุณธรรม น้ำใจและความจริงใจ สิ่งต่างๆเหล่านี้ที่ผู้ทำเองไม่ได้เพื่อนบ้านก็คอยช่วยเหลือ ผู้ที่ทำได้มากก็แบ่งบันให้ผู้อื่น โดยไม่คิดมูลค่าเป็นเงินทอง แต่ปัจจุบันสภาพสังคมได้เปลี่ยนไป ทำให้วัฒนธรรมพื้นบ้านหมดไป เนื่องจากสาวะทางเศรษฐกิจ ชาวนาจึงต้องเพิ่มผลผลิตให้ได้มากขึ้น จึงจำเป็นต้องนำเทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ามาช่วยให้ตนเองอยู่รอดในสังคมได้

แต่เมื่อเกิดการปฏิวัติอุตสาหกรรม การปฏิวัติเครื่องจักรอุปกรณ์การเกษตร ก็ตามมา นอกจากเครื่องจักรอุปกรณ์ก็ยังมีการคิดค้นเรื่องปุ๋ยด้วย เรื่องทั้งหมดเกิดขึ้นในประเทศอังกฤษ ก่อนที่จะเผยแพร่ออกไปภาคพื้นที่ยุโรปและอเมริกา ทั้งการรถไฟ เรือกลไฟ เครื่องจักรเก็บเกี่ยว และรถแทรกเตอร์ สิ่งเหล่านี้ล้วนผลักดันการเกษตรของไทยให้วิวัฒนาการไป…..

ค.ควาย ได้อนุญาตให้ใช้ภายใต้ สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์แบบAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International.